Esther Kinsky: aandachtige schrijver voor aandachtige lezers

Zo’n periode waarin je niet weet wat je met je leven aan moet, aarzelt om een richting te kiezen, het liefst even op de pauzeknop drukt: dat beschrijft Esther Kinsky subliem in Langs de rivier. Prachtige observaties van iemand die de blik naar buiten keert. De pauzes van het leven worden niet zo vaak bezongen

5 rijkbevolkte romans van nu

Het lijkt soms alsof de hedendaagse literatuur gedomineerd wordt door verhalen vanuit een enkel perspectief, vaak ook nog eens (semi-)waargebeurd. Daartegenover staan schrijvers die juist met verve een complete gemeenschap neerzetten, met alle subtiele onderlinge verhoudingen en verschillende gezichtspunten die daarbij horen. Zes hedendaagse Duitstalige auteurs schreven van die rijkgeschakeerde boeken. Stuk voor stuk laten

De lichtvoetige Carry van Bruggen

Van Carry van Bruggen zijn twee werken in de Canon van de Nederlandse Letterkunde terechtgekomen: haar filosofische Prometheus en haar modernistische Eva. Twee intense werken, waardoor er een air van gewichtigheid om haar heen is komen te hangen. Terwijl ze ook een luchtige, satirische, opgetogen kant heeft. Op zoek naar de lichtvoetige Carry van Bruggen.

Einde van een decennium: vijf romans uit én over de jaren 10

De jaren 10 van de 21e eeuw zitten er bijna op… en wat een ongelooflijk turbulent decennium was het! Schrijvers die hun tijd proberen te duiden, hebben een wereld op drift onder hun hoede. Hoe ze dat aanpakken? Deze vijf romans helpen om onze tijd te bevatten – voor onszelf, en voor de generaties na

Vijf wintertaferelen uit de wereldliteratuur

Wat onthoud je van de romans die je hebt gelezen? Wat personages en verhaalwendingen, een enkele indrukwekkende zin misschien. Maar kun je je van je favoriete scenes herinneren in welk seizoen ze zich afspelen? Meestal niet, waarschijnlijk. Maar soms zijn de weersomstandigheden zo indringend beschreven, dat ze een blijvende impressie achterlaten. Vijf legendarische winterscenes op

Schrijven in het moment: Ali Smith in Brexit-Engeland

Ali Smith was opgetogen te ontdekken dat een boek zes weken nadat zij de laatste punt had gezet, in de winkel kan liggen. Dat wat je schrijft over het nu, ook in het nu uitgegeven kan worden. Het gaf haar nieuwe vergezichten op een thema dat haar al haar hele oeuvre bezighoudt: tijd. Ze besloot

Nescio’s zoektocht naar de eeuwigheid

Het is op het eerste oog meer een aantekenschriftje dan een dagboek. Een notitie over de lichtval, over de prijs van de tompoezen, over een rij bomen… Nescio’s Natuurdagboek is een verzameling indrukken. Maar indrukken van wat? Al bladerend begon ik aan het dagboek, dat hij bijhield tussen 1946 en 1955. Hier en daar een

Carmen Laforet: Het Niets dat alles zegt

Een jonge studente komt inwonen bij haar familieleden. De sfeer in huis is beklemmend, het meisje snakt naar een ander, vrijer leven. Dat is in het kort waar ‘Nada’ van Carmen Laforet op neerkomt. Het uitgangspunt is niet meteen uitzonderlijk. Er zijn al talloze romans gewijd aan opgroeiende jongeren die de wereld ontdekken, en er

Herta Müller: overpeinzingen bij een leeservaring

Toen ik Barrevoetse Februari van Herta Müller las, realiseerde ik me weer eens hoe gebrekkig het leesonderwijs was dat ik op de middelbare school kreeg. Met ‘tekstverklaringen’ moest een boek worden geduid. Als je op die manier Müllers werk benadert, wordt het een vervelende exercitie, die geen enkel recht doet aan de werkelijk indringende leeservaring.

Herinneringen (re)construeren met Anne Enright

We construeren onszelf en ons verleden tot er een samenhangend geheel ontstaat, maar iedereen weet van zichzelf dat dit niet het hele verhaal is. Achter het ogenschijnlijk eenduidige beeld dat we van onszelf presenteren aan de buitenwereld zit een wirwar van onvolledige herinneringen en veranderde opvattingen. Die innerlijke chaos die in elk mens zit, wordt

Eileen Chang, stilist van de Chinese psyche

Hoewel ze ooit in de vergetelheid dreigde te raken, behoort Eileen Chang nu tot de onbetwiste top van de literaire canon in China. Ook in het westen groeit de belangstelling voor haar werk. Terecht, er schrijft niemand zoals zij. Misschien komt dit doordat haar fundament rust op twee zeer verschillende literaire tradities; de Chinese en

Yu Hua toont transformerend China

China begrijpen is niet eenvoudig, als je in klein en overzichtelijk Nederland woont. Het is wel noodzakelijk; ook ons landje is onlosmakelijk met deze reus verbonden. Yu Hua is een scherpzinnige gids door zijn land. Hij observeert en duidt wat er om hem heen gebeurt, hij wíl begrijpen wat er in de hoofden van de

Petina Gappah en de zeldzame jij-vorm

De jij-vorm slaagt zelden in verhalende literatuur. Eerste en derde persoon enkelvoud werken prima, maar de tweede persoon enkelvoud komt al snel geforceerd of volslagen belachelijk over. Ik was daarom verrast om in het debuut van de Zimbabwaanse schrijfster Petina Gappah, de verhalenbundel En Elegy For Easterly, een prachtige uitvoering van deze stijlvorm te vinden.

Wat Selma Lagerlöf uniek maakt

Selma Lagerlöf is een van de stoerste vrouwen uit de literatuurgeschiedenis, en toch kennen we haar hier eigenlijk alleen maar van haar kinderboek ‘Nils Holgerssons Wonderbare Reis’. Naturalisme, die hypervorm van realisme, was in de mode toen zij begon met schrijven. Haar landgenoten dweepten met de cynische realist August Strindberg. Lagerlöf koos ervoor om volledig

Vraatzucht en honger bij Tsjechov

Tsjechov is zo’n scherp observeerder, wordt vaak gezegd. Maar de kunst van het observeren verstaan, is niet genoeg om van een schrijver een geniaal auteur te maken. De observaties van Tsjechov zijn veel meer dan een palet van raak gekozen details en gebeurtenissen. Het perspectief dat hij kiest, geeft het beeld bezieling en vertelt ons