Kleine inzichten in het grote Oorlog en Vrede

Oorlog en Vrede – lezers beginnen er vaak niet aan. Ik zie het meesterwerk nog wel eens voorbijkomen in lijstjes als ‘boeken waarover je liegt dat je ze gelezen hebt’ of ‘boeken die je altijd nog wel eens zou willen lezen’. Het krijgt daarmee een steeds huiveringwekkendere status, als een land waar je een stapel

Wat Selma Lagerlöf uniek maakt

Selma Lagerlöf is een van de stoerste vrouwen uit de literatuurgeschiedenis, en toch kennen we haar hier eigenlijk alleen maar van haar kinderboek ‘Nils Holgerssons Wonderbare Reis’. Naturalisme, die hypervorm van realisme, was in de mode toen zij begon met schrijven. Haar landgenoten dweepten met de cynische realist August Strindberg. Lagerlöf koos ervoor om volledig

De rododendrons van Daphne du Maurier

Waarom het landschap beschrijven als je ook een foto of video kunt maken? Wat hebben beschrijvingen voor nut in het tijdperk van het beeld? Daphne du Maurier laat in Rebecca op briljante wijze zien hoe een beschrijving aan het beeld kan ontstijgen. Het perspectief is cruciaal. De naamloze ik-persoon is pas getrouwd en op weg

Vraatzucht en honger bij Tsjechov

Tsjechov is zo’n scherp observeerder, wordt vaak gezegd. Maar de kunst van het observeren verstaan, is niet genoeg om van een schrijver een geniaal auteur te maken. De observaties van Tsjechov zijn veel meer dan een palet van raak gekozen details en gebeurtenissen. Het perspectief dat hij kiest, geeft het beeld bezieling en vertelt ons

Meerstemmige werkelijkheid bij Ali Smith

De meerstemmige roman is de meest sublieme literaire vorm als het om perspectief gaat. De lezer wordt meegesleept in verschillende gedachtenwerelden en leeft in verschillende versies van de werkelijkheid; een ervaring die binnen geen enkele andere kunstvorm haalbaar is. De Schotse Ali Smith is een meester in deze vorm. In The Accidental neemt ze ons mee

Kafka maakt het onzichtbare zichtbaar

Gregor Samsa, die in Kafka’s De Gedaanteverwisseling op een ochtend in een insect is veranderd,  vertelt ons een diepere waarheid over familieverhoudingen. Misschien dat de novelle daarom wereldwijd, in verschillende culturen en onder verschillende generaties, zoveel indruk heeft gemaakt. Hoe Kafka het voor elkaar krijgt om die waarheid over te brengen, zien we als we

De lenige geest van Anton Koolhaas

Ik zag laatst een bij door een spinnenweb in de achtertuin vliegen. Door de dreun van de webbreuk suisde de spin een eind naar beneden. Hij bleef even bewegingsloos zitten, krabbelde op, en begon de draden te herstellen. Natuurlijk moest ik aan Balder D. Quorg denken, zoals waarschijnlijk iedereen die het verhaal van Anton Koolhaas