Einde van een decennium: vijf romans uit én over de jaren 10

De jaren 10 van de 21e eeuw zitten er bijna op… en wat een ongelooflijk turbulent decennium was het! Schrijvers die hun tijd proberen te duiden, hebben een wereld op drift onder hun hoede. Hoe ze dat aanpakken? Deze vijf romans helpen om onze tijd te bevatten – voor onszelf, en voor de generaties na

Eindelijk Nederlandse vertaling voor Eileen Chang

Eileen Chang, een van de grootste Chinese auteurs ooit, is eindelijk in het Nederlands vertaald. ‘De liefde van een half leven’ is kenmerkend en daarmee een goede introductie tot haar werk. Waarom ze zo uitzonderlijk is, en de moeite van het lezen waard blijft, begrijp je na het lezen van deze roman. En daarna wil

Arbeiders van Zaanstreek tot Beijing

Boeken ontmoeten elkaar in het hoofd van de lezer. Daar gaan ze gesprekken met elkaar aan, maken verbinding. En omdat geen lezer exact dezelfde leesgeschiedenis heeft, komt een boek nooit op exact dezelfde bestemming aan. Een boek dóet in elk hoofd dan ook iets anders. Dit is een van de redenen waarom ik het zonde

Schrijven in het moment: Ali Smith in Brexit-Engeland

Ali Smith was opgetogen te ontdekken dat een boek zes weken nadat zij de laatste punt had gezet, in de winkel kan liggen. Dat wat je schrijft over het nu, ook in het nu uitgegeven kan worden. Het gaf haar nieuwe vergezichten op een thema dat haar al haar hele oeuvre bezighoudt: tijd. Ze besloot

Carmen Laforet: Het Niets dat alles zegt

Een jonge studente komt inwonen bij haar familieleden. De sfeer in huis is beklemmend, het meisje snakt naar een ander, vrijer leven. Dat is in het kort waar ‘Nada’ van Carmen Laforet op neerkomt. Het uitgangspunt is niet meteen uitzonderlijk. Er zijn al talloze romans gewijd aan opgroeiende jongeren die de wereld ontdekken, en er

Met een stofdoek langs Carry van Bruggen

Op de plek waar ooit het belangrijkste literaire erfgoed van Zaandam stond, is nu een troosteloos, grotendeels leegstaand winkelcentrum gevestigd. Het ‘huisje aan de sloot’, waar Carry van Bruggen een verhalenbundel op baseerde, is niet meer. In dit weggevaagde huisje groeiden zus en broer Carry van Bruggen en Jacob Israël de Haan aan het einde

Het niet-maakbare leven: Colometa van Mercè Rodoreda

We hebben de neiging om een rode draad in ons leven te zoeken, een betekenisgevend verhaal. Maar het bestaan verloopt vaak rommelig en onvoorspelbaar. Mercè Rodoreda laat in Colometa zien hoe toevalligheden het leven van een mens boetseren. In dit geval het leven van Natàlia. Haar beheerste bestaan wordt overhoopgegooid als ze op een straatfeest

Weg uit de leesbubbel met Ngũgĩ wa Thiong’o

In mijn informatiebubbel heeft iedereen het ineens over het gevaar van de informatiebubbel. Over hoe de algoritmes van Google en Facebook ons sturen naar de informatie die ons welgevallig is, zodat we steeds opnieuw bevestigd worden in ons eigen wereldbeeld. Maar die bubbel, die bestaat natuurlijk allang. Kijk maar eens in je eigen boekenkast. Hoeveel

Herta Müller: overpeinzingen bij een leeservaring

Toen ik Barrevoetse Februari van Herta Müller las, realiseerde ik me weer eens hoe gebrekkig het leesonderwijs was dat ik op de middelbare school kreeg. Met ‘tekstverklaringen’ moest een boek worden geduid. Als je op die manier Müllers werk benadert, wordt het een vervelende exercitie, die geen enkel recht doet aan de werkelijk indringende leeservaring.

Lao She en de les van de Chinese vernedering

Op het Chinese partijkantoor moet een stukgelezen exemplaar van Lao She’s Mr Ma and Son liggen. Het visionaire beeld van hoe China zou moeten zijn, dat Lao She in deze roman beschrijft, lijkt een blauwdruk voor het huidige beleid. Lao She schreef Mr Ma and Son aan het begin van de twintigste eeuw, een bijzonder

Waarom Chinua Achebe niet voor de makkelijke weg kiest

Met een sympathieke hoofdpersoon neem je makkelijk lezers voor je in. Voor dat gemak kiest Chinua Achebe niet in Things Fall Apart. En terecht. Things Fall Apart is waarschijnlijk de meest invloedrijke roman van Afrika. Van grote betekenis voor het zelfbewustzijn van het Afrikaanse continent ten tijde van de dekolonisatie, en ook nu nog een

Regels breken met Virginia Woolf

De regels kennen en ze vervolgens breken. Daar komt de beste literatuur uit voort. De onconventionele Virginia Woolf is daar een groot voorbeeld van. In Orlando breekt ze uit het keurslijf van ‘literaire genres’ en maatschappelijke conventies. Het is een malle gewoonte om op het omslag van een boek te zetten dat het een ‘roman’

Lu Xun, China’s ‘enige schrijver’

Een meer dan levensgroot koperkleurig beeld van Lu Xun staat in een enorme hal. Bezoekers naderen hem, gaan op de foto en raken hem even aan – zijn hand en knie glanzen onder de vele blijken van affectie. Dit is de schaal waarop China zijn grootste schrijver eert. Ik ben overdonderd. Zoiets heb ik nooit

Het veelstemmige koor van Nobelprijswinnaar Svetlana Aleksijevitsj

Svetlana Aleksijevitsj durft de wereld te confronteren met gruwelijke thema’s. Ik las haar Tsjernobyl-gebed nadat ze de Nobelprijs voor 2015 toegekend had gekregen. Als ik eerlijk ben; ik zag er niet naar uit om me te verplaatsen in mensen die de meest huiveringwekkende en onbegrijpelijke ramp uit de geschiedenis hebben meegemaakt. Wat hebben zij aan mijn

Het tikkende hamertje van Tsjechov en Walser

Grote groepen mensen hebben het slechter dan wij. Wat doet dat met ons? Anton Tsjechov en Robert Walser vroegen zich al af hoe het bevoorrechtte deel van de bevolking omgaat met ongelijkheid. In Tsjechovs weergaloze verhaal ‘Kruisbessen’ vertelt Ivan Ivanytsj aan twee kennissen over zijn broer, die erg ingenomen is met zijn nieuwe leven als landeigenaar.

In de voetsporen van Raskolnikov

Misdaad en Straf daagt elke lezer uit om na te denken over moraal, armoede, religie en de menselijke psyche. Een grote roman met grote ideeën, opgebouwd rond een gesjeesde student die denkt er goed aan te doen om iemand te vermoorden. De eerste keer Misdaad en Straf lezen is een ervaring – het is zoiets

Yu Hua toont transformerend China

China begrijpen is niet eenvoudig, als je in klein en overzichtelijk Nederland woont. Het is wel noodzakelijk; ook ons landje is onlosmakelijk met deze reus verbonden. Yu Hua is een scherpzinnige gids door zijn land. Hij observeert en duidt wat er om hem heen gebeurt, hij wíl begrijpen wat er in de hoofden van de

De gekochte echtgenote bij Austen en Wharton

Jane Austen! Bij haar legendarische naam denken talloze lezers meteen aan de romantische verhoudingen waar generaties bij hebben weggedroomd, aan Mr. Darcy en Elizabeth Bennet, Elinor Dashwood en Edward Ferrars. Hoe Jane Austen de romantische complicaties van die lieve mensen tot een goed einde brengt is mooi. Toch is Austen wat mij betreft vooral indrukwekkend

Petina Gappah en de zeldzame jij-vorm

De jij-vorm slaagt zelden in verhalende literatuur. Eerste en derde persoon enkelvoud werken prima, maar de tweede persoon enkelvoud komt al snel geforceerd of volslagen belachelijk over. Ik was daarom verrast om in het debuut van de Zimbabwaanse schrijfster Petina Gappah, de verhalenbundel En Elegy For Easterly, een prachtige uitvoering van deze stijlvorm te vinden.

Kleine inzichten in het grote Oorlog en Vrede

Oorlog en Vrede – lezers beginnen er vaak niet aan. Ik zie het meesterwerk nog wel eens voorbijkomen in lijstjes als ‘boeken waarover je liegt dat je ze gelezen hebt’ of ‘boeken die je altijd nog wel eens zou willen lezen’. Het krijgt daarmee een steeds huiveringwekkendere status, als een land waar je een stapel